Znaki akcyzy - przewodnik

Akcyza to podatek, którym są objęte tylko niektóre wyroby – szkodliwe dla człowieka i środowiska. Niektóre z produktów – papierosy i alkohol – przed wprowadzeniem na rynek muszą zostać oznaczone znakami akcyzy.

Dlaczego stosuje się znaki akcyzy?

Oznaczanie znakami akcyzy jest obowiązkowe jedynie w przypadku niektórych produktów – zostały one wymienione w załączniku nr 3 do ustawy o podatku akcyzowym i są to m.in.:

• piwo otrzymywane ze słodu,
• wino ze świeżych winogron,
• alkohol etylowy,
• papierosy, tytoń do palenia, cygara i cygaretki,
• susz tytoniowy.

Tylko te produkty, które zostały oznaczone banderolami akcyzowymi, mogą zostać wprowadzone do obiegu handlowego. Znaki akcyzy pełnią jednak więcej funkcji, niż tylko legalizacyjną, bo także fiskalną (znaki akcyzy umieszczone na wyrobie oznaczają uiszczenie podatku) oraz gwarantują jakość produktu (klient może mieć pewność, że produkt pochodzi ze sprawdzonego źródła, od legalnie działającego producenta).

Rodzaje znaków akcyzy

Są dwa rodzaje znaków akcyzowych, którymi oznacza się wyroby akcyzowe. Zgodnie z art. 2 pkt 17 ustawy o podatku akcyzowym mowa o:

• podatkowych znakach akcyzy – są one potwierdzeniem wpłaty kwoty, która stanowi wartość podatkowych znaków akcyzy; obowiązek stosowania tych znaków spoczywa m.in. na: podmiotach, które prowadzą składy podatkowe, importerach i przedstawicielach podatkowych,
• legalizacyjnych znakach akcyzy – potwierdzają one prawa danego podmiotu do wprowadzenia produktów objętych podatkiem akcyzowym do sprzedaży; te znaki akcyzy stosuje się wówczas, gdy produkty zostały nieoznaczone lub oznaczone nieodpowiednimi znakami akcyzy (poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy).

Zarówno podatkowe, jak i legalizacyjne znaki akcyzy powinny zostać zamieszczone na opakowaniu produktu w taki sposób, aby po jego otwarciu banderola akcyzowa została przerwana (uszkodzona) i nie mogła zostać ponownie użyta. Jeżeli podmiot, który ma obowiązek oznaczać produkty znakami akcyzowymi, korzysta z nietypowych opakowań jednostkowych, może zwrócić się z wnioskiem o wskazanie prawidłowego sposobu nanoszenia banderol.

Każda banderola zawiera szereg informacji o produkcie: serię, numer ewidencyjny, dane o rodzaju i ilości wyrobu w opakowaniu jednostkowym oraz rok jego wytworzenia.

Kto produkuje, a kto wydaje znaki akcyzy?

Wytwórcą znaków akcyzowych jest podmiot wskazany przez Ministra Finansów. Wytwórca musi gwarantować bezpieczeństwo wytwarzania i przechowywania znaków. Jednocześnie może on wydawać znaki wyłącznie właściwym naczelnikom urzędów skarbowych.

Zanim banderola akcyzowa zostanie umieszczona na produkcie, np. butelce wina, podmiot zobowiązany do stosowania banderol musi zgłosić wstępne zapotrzebowanie oraz stosowny wniosek o znaki akcyzowe. Wniosek należy złożyć do właściwego ze względu na adres zamieszkania lub siedzibę naczelnika urzędu skarbowego. W zależności od siedziby wnioskodawcy, znaki akcyzy odbiera się w urzędzie skarbowym lub Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych.

Ważność znaków akcyzy

Banderola akcyzowa jest ważna tylko przez pewien czas. W zależności od produktu, na który zostanie ona naniesiona, ważność wynosi:

• 24 miesiące – w przypadku znaków akcyzy, które są nanoszone na wyroby spirytusowe i winiarskie,
• do końca danego roku kalendarzowego – w przypadku znaków akcyzy, które są nanoszone na wyroby tytoniowe.

Podmiot korzystający z banderoli akcyzowych, który nie wykorzysta wszystkich otrzymanych znaków w wymienionych terminach, jest zobowiązany zwrócić je właściwemu urzędowi skarbowemu lub Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych (w zależności od tego, który podmiot wydał mu znaki akcyzy).